کاهش سهم سازنده‌ها از فروش مسکن

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، رفتارشناسی خریداران بازار مسکن از قرار گرفتن واحدهای پیر و سالخورده در خط مقدم فروش املاک مسکونی به لحاظ بیشترین میزان رشد معاملات خرید آپارتمان، حکایت دارد این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد همزمان، سهم سازنده‌ها از بازار فروش مسکن همچنان در حال سقوط است. هم ‌اکنون سهم واحدهای با عمر بنای کمتر از ۱۵ سال از بازار فروش آپارتمان در پایتخت، نسبت به سال گذشته با افت محسوس همراه شده است، اما سهم واحدهای مسکونی ۱۶ تا ۲۰ سال از بازار فروش نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۳ درصد افزایش یافته که نشان‌دهنده نوعی استقبال اجباری سمت «تقاضای مصرفی» از خرید واحدهای پیر و سالخورده است. هم ‌اکنون سمت تقاضای مصرفی آپارتمان، دست‌کم بنا بر سه دلیل عمده، توان خود را برای خرید واحدهای نوساز، بیشتر از اوایل امسال، از دست داده است به‌ طوری که بخش قابل توجهی از رشد سهم خرید آپارتمان‌های سالخورده، ناشی از تامین این گروه از تقاضا در این گروه سنی از آپارتمان‌هاست. این در حالی است که همزمان با بروز رونق در بازار مسکن و افزایش حجم کل معاملات خرید ملک، سهم نوسازها از بازار فروش نیز باید افزایش می‌یافت اما در حال حاضر بازار مسکن با شرایط متفاوتی از بابت کاهش سهم نوسازها از معاملات فروش آپارتمان مواجه شده است.

بر این اساس، کارنامه سازندگان در بازار معاملات واحدهای مسکونی حاکی از وجود نوعی شرایط هشدارآمیز برای سمت عرضه مسکن از بابت کاهش سریالی سهم سازنده‌ها از بازار فروش آپارتمان‌‌ است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» در خصوص سهم فروش واحد‌های مسکونی در ۵ گروه سنی نشان می‌دهد، سهم سازندگان از معاملات فروش آپارتمان در مقایسه با سایر مالکان نه تنها نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ‌صورت محسوس افت کرده است بلکه سهم سازندگان به‌ عنوان عرضه‌کنندگان واحدهای نوساز به بازار فروش، همچنان روند نزولی دارد. کاهش سهم‌ سازنده‌ها از بازار فروش آپارتمان در حالی منجر به افت ۱۰ درصدی حجم فروش واحدهای نوساز در خرداد ماه امسال در مقایسه با خرداد سال گذشته شده است که حجم کل معاملات مسکن در همین بازه زمانی تنها ۳ درصد کاهش یافته است. به این ترتیب، ارتباط بین بازار معاملات خرید مسکن و بازار ساخت و ساز به دلیل کم شدن حجم فروش نوسازها، دچار اختلال است و نتوانسته به شکل موثر تحریک عرضه جدید ناشی از فروش واحدهای سازنده‌ها را موجب شود. علاوه بر افت سهم نوسازها از معاملات فروش مسکن، سهم فروش واحدهای ۶ تا ۱۰ سال نیز، خرداد امسال در مقایسه با خرداد سال قبل، ۵ درصد و سهم واحدهای ۱۱ تا ۱۵ سال نیز در همین بازه زمانی ۱۳ درصد افت کرد.

رفتارشناسی خریداران مسکن از بابت افزایش استقبال از خرید واحدهای مسکونی سالخورده از یک سو و کاهش سهم سازنده‌ها از بازار فروش مسکن از سوی دیگر، نشان‌دهنده بروز نوعی «اختلال» بین «نوع عرضه» و «جنس تقاضا» در بازار ملک است.

سه دلیل کاهش سهم نوسازها

طی ماه‌های اخیر همزمان با رشد حجم کل معاملات مسکن، سهم فروش نوسازها در بازار ملک کاهش یافته است؛ این در حالی است که تقریبا در همه ماه‌های رکود اخیر، سهم واحدهای نوساز(صفر تا ۵ ساله)، از کل معاملات خرید مسکن بیش از ۵۲ درصد بود، اما همزمان با افزایش حجم معاملات خرید مسکن به واسطه شروع دوره رونق، سهم معامله واحدهای نوساز کاهش یافت و در مقابل به سهم فروش واحدهای سالخورده و کلنگی افزوده شد. این تغییر سهم در ماه گذشته نیز تشدید شد. در حالی که سهم فروش آپارتمان‌های نوساز در بازار معاملات مسکن شهر تهران در خرداد ماه امسال در مقایسه با خرداد سال گذشته ۷/ ۱۰ درصد کاهش یافت، سهم فروش آپارتمان‌های پیر و سالخورده واقع در گروه سنی ۱۶ تا ۲۰ سال در همین بازه زمانی ۲۳ درصد رشد کرد و عرضه‌کنندگان این گروه سنی آپارتمان‌های مسکونی موفق به افزایش سهم‌گیری خود از بازار معاملات مسکن شدند. طی ماه‌های اخیر همزمان با پیشروی بازار معاملات مسکن در فاز رونق، متقاضیان مصرفی به دلیل «افزایش شکاف بین قیمت واحدهای مسکونی نوساز و آپارتمان‌های چندساله» و «عدم برخورداری از بنیه مالی کافی برای خرید واحدهای نوساز یا کم سن»، به خرید واحدهای مسکونی مسن و سالخورده روی آورده‌اند؛ در واقع افزایش فاصله قیمتی بین واحدهای نوساز و آپارتمان‌های پیر اولین دلیل استقبال متقاضیان مصرفی از خرید آپارتمان‌های پیر و افزایش سهم این واحدها از بازار فروش مسکن است؛ این در حالی است که «کمبود عرضه نوسازها به واسطه رکود سال‌‌های اخیر» دومین عامل اثرگذار بر استقبال اجباری متقاضیان خرید مسکن از آپارتمان‌های ۱۶ تا ۲۰ ساله و حتی بیش از ۲۰ سال است؛ همچنین طی ماه‌های اخیر «عدم عرضه بخشی از واحدهای نوساز و آماده فروش در بازار مسکن از سوی برخی سازندگان» منجر به جابه‌جایی گروهی از متقاضیان خرید آپارتمان به بازار فروش واحدهای چند ساله، پیر و سالخورده شده است؛ به این معنا که اگرچه سهم فروش واحدهای پیر و سالخورده به میزان قابل توجهی در بازار مسکن افزایش یافته است اما خرید این واحدها به هیچ وجه اولویت متقاضیان مصرفی نبوده است و بنا به دلایلی که گفته شد، خریداران به نوعی اقدام به کوچ اجباری از بازار نوسازها به بازار واحدهای با عمربنای بالا، کرده‌اند. کارشناسان معتقدند کاهش سهم‌بری سازنده‌ها از بازار فروش مسکن که بخشی از آن ناشی از افزایش قابل توجه قیمت پیشنهادی فروش واحدهای نوساز در مقایسه با آپارتمان‌های سالخورده وهمچنین خودداری گروهی از آنها از عرضه بخشی از واحدهای نوساز به بازار فروش است در نهایت به زیان سازندگان تمام می‌شود؛ چرا که امکان بهره‌برداری سازنده‌ها از شرایط فعلی بازار معاملات -فروش بیشتر نوسازها و تامین مالی جدید از این محل- سلب می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، علاوه بر تقویت سهم فروش واحدهای مسکونی پیر و سالخورده واقع در بازه سنی ۱۶ تا ۲۰ سال، خرداد ماه امسال، حجم فروش املاک کلنگی(بیش از ۲۰ سال) از بازار فروش ملک مسکونی نیز ۲۰ درصد رشد کرد؛ «سازندگان» و «تقاضای سرمایه‌ای» دو گروه اصلی متقاضی خرید واحدهای مسکونی با عمر بنای بیش از ۲۰ سال هستند که هم اکنون سهم کلنگی‌ها از بازار معاملات ملک را ۳ واحد درصد افزایش داده‌اند و به ۱۱ درصد رسانده‌اند. واحدهای مسکونی با عمر بنای بیش از ۲۰ سال، عمدتا به‌عنوان زمین خریداری می‌شوند و به دلیل قدمت بنا، به ندرت، خریداران این واحدها را برای سکونت انتخاب می‌کنند.

کارشناسان معتقدند سازندگان می‌توانند با دو اقدام سهم از دست رفته‌ خود از بازار معاملات مسکن را احیا کنند. «عرضه تابستانی واحدهای نوساز آماده فروش به بازار مسکن با قیمت منطقی» اولین راهکار کارشناسی برای افزایش سهم‌ سازندگان از بازار معاملات مسکن است؛ در قالب راهکار دوم سازنده‌ها می‌توانند به منظور افزایش سهم خود از بازار معاملات مسکن در آینده، پروژه‌های ساختمانی جدید را مطابق «الگوی غالب تقاضا» در بازار مسکن کلید بزنند و از طریق برنامه‌ریزی برای ساخت واحدهای مسکونی «کوچک‌متراژ» و «میان‌متراژ» که هم‌اکنون عمده خریداران حاضر در بازار مسکن متقاضی این گروه از واحدها هستند در سال‌های آینده نسبت به تقویت سهم خود از بازار معاملات مسکن در مقابل سایر مالکان اقدام کنند. در غیر این‌صورت سهم سازنده‌ها از بازار معاملات مسکن به ‌صورت مستمر کاهش خواهد یافت و از وضعیت هشدارآمیز به وضعیت بحرانی تبدیل می‌شود.